„Kada ugledate taj minaret, vi znate gde ste! Znači vi ste u Sjenici. To je Sjenica“, kaže Mustafa Baltić, arheolog.
Carska džamija je zadužbina sultanije Valide, majke 32 sultana Abdul Hamida Drugog. Sagradila ga je od svog imetka, polovinom 19 veka. Arheolog Mustafa Baltić kaže da je trebala da bude simbol moći Osmanlijske vlasti.
„Abdulizaz je pravio da bi označio nove granice, a dao je da je podiže majka jer je majka simbol rađanja, i ponovnog podizanja Carstva“, kaže Mustafa Baltić, arheolog.
Džamija je izgrađena 1870. godine od blata, bez temelja i stubova, sa kupolom bez dereka.
„Ona je najveća kupola na Balkanu, ima preko 15 metara. Građena je kao što su se gradile u 16. veku kada je carstvo bilo u zenitu moći“, navodi Mustafa Baltić, arheolog.
U jednom trenutku je izgubila autentičnost i izvornu funkciju.
„Kube nije originalo, zašto nije? Zato što je u potpunosti propalo, onog trenutka kada su Austrijanci zamenili olovni krov da bi ga pretopili uza municiju. Interesantno je da on od 1945. do 1957. nije bila džamija, bila je skladište žita“, navodi Mustafa Baltić, arheolog.
Detaljno je obnovljena 2019. godine sredstvima Turske agencija za razvoj i koordinaciju.
„Svaki detalj je na njoj urađen, tako da se zaista radi o autentičnosti i ona je dokaz da može. Uvežen je taj kreč, koji je korišćen tada, takav kreč i takva se smesa ovde pravila. Otkriven je originalni mihab i urađena je takva kaligrafija kakva je započeta u tom trenutku. Ona je nekoliko puta farbana pa čak je unutra jedno vreme zvana plava zato što je imala ovu tirkiznu odnosno tirkiz turkiaz tursku boju, zato su joj i vratili ovu boju“, navodi Mustafa Baltić, arheolog.
Originalni Tarih ili ploča sa istorijom džamije nikada nije postavljena.
„Mnogo legendi ima o njoj, od toga da je oteta, da se nalazi u Beču, u realnosti tarih nije postojao jer džamija nije u tom trenutku bila završena jer se carstvo realno nalazilo u velikim ekonomskim problemima“, navodi Mustafa Baltić, arheolog.
U narodu se danas može čuti i legenda o opljačkanom karavanu sultanije Valide, koji je nakon dužeg vremena pronađen, a svo bogatstvo koje je bilo u njemu, ona je uložila u izgradnju dzamije u Sjenici. Danas ova džamija ima status spomenika kulture i pod zaštitom je države.
(RTS)