Anđeli u Bibliji su u osnovi fizičke manifestacije duhovnih bića. Iako Biblija sadrži nekoliko njihovih opisa, oni su prilično nejasni, što znači da se pravi izgled anđela može tumačiti na različite načine.
Prvi anđeo koji se pojavljuje u Bibliji potiče iz Knjige Postanja. Nakon što su Adam i Eva proterani iz Edenskog vrta, anđeo sa plamenim mačem stražario je na ulazu. Ovo nije nežna, utešna figura kakva se viđa na slikama iz drevnih vremena, već žestoki čuvar.
U Knjizi proroka Jezekilja, hebrejski prorok Jezekilj je imao viziju u kojoj mu se ukazao Bog, okružen anđelima iz drugog sveta. Ova vizija je osnova onoga što se može smatrati biblijski tačnim prikazom anđela.
Hijerarhija anđela
Prema Svetom pismu, postoji devet varijacija anđela, sve rangirane u hijerarhiji koja je podeljena u tri sfere: najviši redovi, srednji redovi i najniži redovi. Anđeli koje je Jezekilj video pripadaju najvišim slojevima nebeske vojske.
Viša:
Serafimi su najviši red u prvoj sferi, simboli svetlosti, raspaljuju ognjenu ljubav prema Bogu i najbliži su Bogu. Opisani su kao da imaju šest krila, svaki par sa različitom funkcijom. Dva krila pokrivaju njihova lica, dva pokrivaju njihova stopala, a dva se koriste za letenje.
Heruvimi prosvećuju premudrošću i bogopoznanjem, čuvari su raja, moćna anđeoska bića za koja se kaže da imaju četiri lica: ljudsko, lavlje, volovsko i orlovo. Takođe imaju dva para krila i plamene mačeve dok bde nad Edenskim vrtom i Drvetom Poznanja dobra i zla.
Prestoli (Ofanimi) su razumni i po blagodati bogonosni, izlivaju silu pravosuđa na prestole zemaljskih sudija i vladara. To su stvorenja nalik točkovima sa očima koje prekrivaju obode i smatraju se nosiocima božanske pravde i autoriteta.
Srednja:
Gospodstva (Dominioni) gospodare nižim činovima, daju silu i mudrost, uče druge da vladaju voljom i osećanjima. Oni deluju kao posrednici između viših sila i zemaljskog carstva, usmeravajući komande od Boga anđelima zaduženim za interakciju sa čovečanstvom.
Sile (Vrline) sprovode nepokolebivo volju Božiju, daju silu čudotvorstva. Kanališu Božju milost u fizički svet, dajući duhovnu snagu i ohrabrenje pojedincima. Njihov fokus je često da inspirišu vrlinu i hrabrost kod vernika.
Vlasti (Sile) predstavljaju neuništavajuću harmoniju, krote demone, odbijaju iskušenja. One održavaju kosmički red i štite svet od uticaja demonskih entiteta, delujući kao Božji vojnici protiv sila tame.
Niža:
Načela – načeluju nižim anđelskim činovima, brinu za narode i svetovni sud. Služe kao zaštitnici naroda, gradova i vladara na Zemlji. Ona bdiju nad određenim regionima i ljudima, vodeći zemaljske vođe u skladu sa božanskom voljom. Obezbeđuju zaštitu zajednica i često im se traže smernice u upravljanju.
Arhanđeli – blagoveste, prorokuju, ukrepljuju veru. Arhanđeli su jedan od najprepoznatljivijih anđeoskih redova i glasnici su važnih božanskih objava. Arhanđeli poput Mihaila, Gavrila i Rafaila imaju specifične uloge u Svetom pismu (Mihailo kao ratnik, Gavrilo kao glasnik, a Rafailo kao iscelitelj), a svaki od njih obavlja ključne zadatke u Božjem planu za čovečanstvo.
Anđeli su anđeli čuvari, vojska nebeska, duhovi (Otkr 1, 4), javljaju manje tajne i namere Božije, podstiču na vrlinu, stoje ljudima najbliže. Iako su najniži po rangu, njihova direktna interakcija sa ljudima čini ih veoma značajnim u svakodnevnom hrišćanskom verovanju i praksi.
Kako su anđeli dobili krila
Što je anđeo niži u poretku nebeske vojske, to više izgleda ljudski. To je najverovatnije zato što anđeli nižeg ranga provode više vremena na Zemlji od onih koji služe blizu Božjeg prestola.
Iako su neki anđeli vidljivi ljudima, mnogi ostaju skriveni od ljudskog oka dok obavljaju svoje poslove. Zaista, poznato je da prorok po imenu Valaam nije mogao da vidi anđela koji je prolazio u blizini, ali njegov magarac jeste.
Jedna zajednička karakteristika svih anđela jeste da zrače čistom moći, koja može biti i zastrašujuća i izaziva strahopoštovanje. U mnogim biblijskim stihovima anđeli govore „ne bojte se“ kada se pojavljuju ljudima.
Zanimljivo je da Biblija zapravo ne opisuje humanoidne anđele kao da imaju krila, uprkos njihovom prikazivanju u poznatoj srednjovekovnoj umetnosti. Jedini anđeli koji izgleda imaju krila su Heruvimi i Serafimi.
Nekoliko biblijskih anđela (poput onog koji čuva Edenski vrt) prikazani su sa plamenim mačevima. Ovi anđeli su zaštitnici i izvršioci božanske volje, a njihov mač simbolizuje izvršenje Božje pravde i odbranu svetih mesta.
U Poslanici Jevrejima, anđeli su opisani kao „služiteljski duhovi“ i „plamenovi vatre“, što govori da su neki anđeli bića čiste energije ili vatre, a ne bilo kakva fizička manifestacija.
Anđeo smrti, kako je prikazan u Izlasku, je zastrašujuće biće božanskog suda. Iako nije fizički opisano, njegovo prisustvo je zastrašujuće i razorno, sprovodeći Božju volju da donese smrt prvorođenima u Egiptu.
Čak ni u Knjizi Otkrovenja, anđeli se ne pojavljuju kao čovekolika bića. Sveto pismo opisuje moćnog anđela kao obavijenog oblakom, sa dugom iznad glave. Njegovo lice sija kao sunce, a noge su mu kao stubovi vatre.
Zašto mislimo da anđeli liče na ljude
Uobičajeno shvatanje anđela datira još iz italijanske renesanse, gde su anđeli prvi put počeli da se prikazuju sa detinjastim izgledom i kovrdžavom, plavom kosom.
Krilati grčki bog Eros (koji je vladao ljubavlju, strašću i fizičkom željom) postao je snažno povezan sa idejom anđela u to vreme.
Kupidon sa malim krilima iz rimske mitologije preuzet je sa slike Erosa da bi se stvorila drugačija verzija „anđela ljubavi“, ona koja je uključivala svetlu kosu i oči, kao i buckasto telo.
Mešavina grčkih i rimskih prikaza sa hrišćanskim konceptima postala je temelj renesansne umetnosti, budući da je veliki deo nje uglavnom nastao za Rimokatoličku crkvu. Primer je Rafaelova Sikstinska Madona, naslikana 1512. godine, koja prikazuje dva mala anđela koji posmatraju scenu i prilično se dosađuju.
Uprkos tome kako savremeni izvori mogu prikazivati anđele, Knjiga Otkrivenja ukazuje na to da će anđeli trubiti u trube kako bi najavili Otkorovenje – apokaliptične događaje i kraj vremena. Možda su njihova božanska upozorenja simbol Božjeg glasa.
(RTS)